een zender kiezen

[Jan Jaap]

Het onderstaande is bedoeld als antwoord op één van die typische beginnersvragen: Wat voor zender moet ik kiezen?
Met in het achterhoofd de gedachte dat het misschien als FAQ kan worden ingesteld, stelden Arno888 en Bdoets onderstaande tekst op, waarover desgewenst gediscussiëerd kan worden; eventueel kunnen zaken die in die discussie ter tafel komen, nog worden toegevoegd of gewijzigd.

Welke Zender?

Stel jezelf om te beginnen de vraag: Wat ga ik ermee doen? En als het even kan ook: Wat wil ik er in de nabije toekomst mee doen?
Ook als je budget beperkt is. Juist dan: anders loop je het risico over een jaar tot de ontdekking te komen dat je eigenlijk beter net wat anders had kunnen kopen. Vlieg je over een jaar nog steeds met dezelfde RTF set, of ben je dan net een complexe zwever aan het bouwen, of dacht je over een heli? Het antwoord op de eerste vraag speelt mee bij de volgende twee.

1. wat wil ik ermee?
2. Welk systeem, 35/40 Mhz of 2.4 Ghz *
3. Welk merk*

* In dit draadje svp geen technische discussie over wat beter is, het gaat simpel over de mogelijkheden.
* De 35 Mhz is voorbehouden voor vliegtuigen.

Ad.1 - Wat wil ik ermee?

Simpel, een vliegtuig besturen. Om een vliegtuig te besturen heb je pakweg 4 kanalen nodig; motor, richtingsroer, hoogteroer en rolroeren. Om wat meer met de rolroeren te kunnen spelen (verschillende uitslagen) heb je hier eigenlijk 2 kanalen voor nodig, één voor links en één voor rechts zodat je op 5 kanalen uitkomt.
Met een 5 kanaalszender kun je dus de meeste motorkisten (en zwevers) besturen. Ga je echter verder en wil je ook wel eens een keer een vleugel hebben met remkleppen, extra kleppen in je vleugel, een landingsgestel, een ontkoppelhaak etc. dan blijkt al relatief snel dat wat extra kanalen wel zo handig zijn.
Houd er wel rekening mee dat het prijskaartje dat aan een set hangt meer dan proportioneel toeneemt naarmate je meer kanalen wil.
Het is dus echt wel zaak om jezelf de vraag te stellen: wat wil ik gaan doen. Dit alleen al om te voorkomen dat de o zo mooie zender die ik nu koop volgend jaar niet meer voldoet.

Kenmerkend voor computerzenders is, dat je er meerdere modellen in kan opslaan, zodat je zender “weet” welk toestel je wilt besturen, welke funkties daarbij gebruikt worden en hoe de trimmers moeten staan. Ook zijn er mogelijkheden om verschillende functies te mixen. Hoe complexer de zender, des te meeer functies gekozen en/of gemixt kunnen worden, en des te meer toestellen je kan opslaan.
Op een eenvoudige zender moet je de instellingen door middel van een paar schakelaars veranderen om er een ander model mee te kunnen besturen.
Deze beperkte mogelijkheden willen overigens niet zeggen dat de functionele betrouwbaarheid van zo’n eenvoudige zender minder is.

De manier waarop computerzenders geprogrammeerd worden kan nogal verschillen. Moderne systemen worden steeds toegankelijker, maar met name oudere computerzenders zijn soms knap ingewikkeld; dit kan een rol spelen als je kiest voor een tweedehands zender.

Ad.2 - 35/40 Mhz of 2.4 Ghz

Om hier een keuze te maken moet je eerst weten wat het verschil is tussen beide systemen. Kort gezegd komt het erop neer dat 35/40 Mhz eerder storing van buitenaf (of onder elkaar wanneer je samen vliegt) kan krijgen dan 2.4 Ghz. Ik zeg bewust eerder omdat een goed onderhouden en gebruikt systeem op 35/40 Mhz net zo goed voor veel vliegplezier kan zorgen.

Vliegen op 2.4 Ghz betekent echter dat je je echt geen zorgen meer hoeft te maken dat iemand anders jouw vliegtuig omlaag kan halen door per ongeluk zijn zender (met hetzelfde kanaal) aan te zetten. Geen andere piloot kan jouw systeempje nog storen en wat zeker zo belangrijk is: jij kunt niemand anders storen! Dit kun je alleen zelf want net als bij 35/40 geldt ook voor 2.4 Ghz dat je je spullen goed moet onderhouden en netjes inbouwen! 2.4 ghz vraagt vooral wat extra zorg waar het gaat om de stroomvoorziening van de ontvanger.

Veel mensen hebben de voordelen herkend van 2.4 Ghz en in modelvliegland wordt massaal omgeschakeld naar dit systeem. Er zijn dan ook hele leuke setjes te krijgen werkend op deze 2.4 Ghz. Ditzelfde geldt natuurlijk ook voor 35/40 Mhz; nieuw is er best nog het een en ander te krijgen maar ook op de tweedehandsmarkt is er veel aanbod.

Een optie kan dan ook zijn een leuke zender op het 35/40 mhz systeem op de kop te tikken en deze te voorzien van een in- of opbouwmodule die zenden op de 2.4 Ghz mogelijk maakt, met alle voordelen van dien…

Sommige mensen worden lid van een club, andere zoeken een leeg weiland op en gaan daar vliegen. Van dit “wild vliegen” zijn mee- en tegenstanders, en daar gaat het in dit draadje niet over. Maar één aspect van dit draadje heeft daar wél mee te maken:
Als er, een paar weilanden verder, toevallig nog iemand anders hetzelfde aan het doen is, of erger nog, er is een modelvliegclub een kilometertje verderop, en jij gaat vliegen met 35 of 40 Mhz, dan heb je een levensgrote kans –je hoeft maar toevallig op hetzelfde kanaal te zitten- dat je iemand anders uit de lucht vliegt, of dat iemand anders jouw model uit de lucht vliegt. Daarom hebben wildvliegers een hele belangrijke reden om 2.4 Ghz te vliegen. Daarmee zal je niemand storen, en niemand stoort jou.

Ad 3 - Welk merk

Bijna alle systemen aangeboden op de markt funktioneren (goed). Houdt hier echter op de eerste plaats ook weer rekening met waarvoor je het wilt gebruiken. Met het helikoptertje waarmee je in je woonkamer vliegt kun je geen sportveld overvliegen en met apparatuur waarbij staat “parkflyer” moet je geen zweefkist door de wolken heen willen jagen.

Wanneer ik dan naar de merken ga kijken zijn er een aantal bekende merken (Graupner , Robbe, Spektrum, Futaba, Multiplex etc etc.) en een aantal minder bekende. In principe funktioneren alle systemen goed... waarbij ik wel de opmerking moet plaatsen dat veel modelvliegers ertoe geneigd zijn voor duurdere/speciale kisten ook de wat bekendere (merk) apparatuur in te zetten. Voor een model van duizend euro of meer wil je geen risico’s lopen door te bezuinigen op de zender.

Wat zonder meer heel belangrijk is, is het gegeven dat op 35/40 mhz nagenoeg alle merken te combineren zijn (je kunt dus shoppen voor de mooiste/meest voordelige zender van merk X terwijl je als ontvanger de netste van merk Y kunt inzetten). Je kunt dus verschillende merken doormekaar gebruiken zolang er in zender en ontvanger maar een kristal met dezelfde frequentie zit.

Bij 2.4 Ghz is dit niet het geval. De zender en de ontvanger moeten van hetzelfde merk zijn. Simpelweg omdat alle fabrikanten een andere “taal” gebruiken. Bij zender X ben je dus aangewezen op ontvangers van merk X!!!

(Wel verschijnen er sinds kort enkele “clonen” op de markt, ontvangers van onbekend merk die te gebruiken zijn met zenders van een bekend merk, maar deze ontwikkeling is nog erg nieuw.)

Een ander belangrijk iets dat mede de keuze voor een systeem bepaalt is het aanbod van die fabrikant. Als beginner heb je één toestel, maar een jaartje later kunnen dat er al een stuk of wat zijn, met elk hun eigen ontvanger. Dan is het wel handig te weten of die ontvangers los beschikbaar zijn en welk prijskaartje daar aan hangt.

Een tweede reden om voor een bepaald merk te kiezen zijn de mogelijkheden die dat systeem biedt. Veel fabrikaten bieden met name een telemetrie optie aan zodat jij kan aflezen wat er in dat vliegtuig gebeurt; denk aan zaken als temperatuur (van de motor) snelheid, stroomverbruik en accuspanning. In de nabije toekomst zullen hier ongetwijfeld ook hoogtemeter- en variometer opties bijkomen, interessant voor zweefvliegers.
Ook hier weer ff vooruitdenken wat je wil….. en checken hoe goed bepaalde spullen beschikbaar zijn.

Een belangrijk punt is: welke zenders worden er op de vliegvereniging gebruikt? Als je nog moet lessen is het prettig als je je eigen zender kunt gebruiken. Die moet dan wel passen bij de leszender(s) van de instructeur(s). Ook kunnen bij het programmeren anderen sneller helpen als ze dezelfde zender hebben en zo zijn er nog wel meer dingen te noemen, waarbij het een voordeel is als anderen dezelfde apparatuur gebruiken.
Hierbij hoort nog iets: de stickmode, dat wil zeggen welke sticks op de zender welke functies bedienen. We onderscheiden er vier:


Als je eenmaal aan een bepaalde stickmode gewend bent is het (voor de meesten) niet meer te doen om iets anders aan te wennen. Daarom is het nuttig om, als je lid van een club wil worden, daar te informeren wat de gebruikelijke stickmode is.
Op zich zijn ze allemaal goed (de meest populaire zijn 1 en 2) maar als je hulp nodig hebt kan iemand die een andere stickmode gewend is jou nauwelijks helpen.


Ten slotte: Niks is voor de eeuwigheid, op zich kan het ook geen kwaad om te beginnen met een eenvoudige of tweedehands zender, om die later, als je beter weet wat je gaat doen in de modelvliegerij, te vervangen door een zender die helemaal bij jou en je wensen past.

Maar het kan zeker geen kwaad om, voordat je je eerste Euri’s aan deze hobby uitgeeft, eens goed na te denken over wat je nu eigenlijk wil !!

Een aanvulling:
Als je voor 2.4 Ghz gaat, zijn de ontvangers over het algemeen prijzig (tenzij je een Chinese zender kiest). Zeker omdat in de praktijk niet al je modellen heel hoog of ver hoeven te vliegen kan het erg aantrekkelijk zijn als je daar goedkope Chinese ontvangers voor kan kopen... en die zijn tot dusver te koop voor Spektrum en voor Futaba. Dat kan dus een overweging zijn om een van die twee merken te kiezen.
Dus voor een zwever die je graag naar de wolken vliegt gebruik je dan liever de originele ontvanger, maar een depron grapje of een indoor model of zo kan prima met zo'n goedkope ontvanger.

Bron: modelbouwforum