Hoe begin ik "modelvliegen"

[Jan Jaap]

Allereerst heten wij alle beginners welkom op forum van MVC Cumulus.

In deze topic proberen wij een duidelijke uitleg te geven betreft alle zaken die je moet weten als beginnende RC (Radio Controlled) modelpiloot/bouwer. Zo wordt direct duidelijk waar je op moet letten bij aanschaf van je materiaal en welk model.
Hierin worden zowel de elektrisch aangedreven modellen besproken als de brandstof aangedreven modellen. Voor zwevers gelden ongeveer dezelfde uitgangspunten.

Deze topic wordt nog bijgewerkt in de loop der tijd. Meeste belangrijke info staat er al in.


Hoofdpunten die besproken worden.

-Type model (vliegtuigen)
-Type aandrijving
-Benodigde elektronica (zenderset)
-Benodigde gereedschappen
-Handige weetjes en bouw tips.
-Brushless motor setup in het kort.
-Aansluiten bij een club of wildvliegen.


Type model
Een veel gevraagd onderwerp is of een bepaald model geschikt is om mee te beginnen. Natuurlijk is een schaalmodel of een snel model erg mooi en ze vliegen vaak ook erg mooi, echter zijn het geen modellen om mee te leren vliegen. Deze modellen zijn van nature instabiel en hebben soms nare vliegeigenschappen waar je rekening mee moet houden. En hier heb je dan gewoon wat ervaring voor nodig.

Een beginners model moet kort samengevat aan de volgende eigenschappen voldoen:
- Stabiel vlieggedrag. Dat wil zeggen een rustig vlieg beeld, geen rare overtrek eigenschappen en vooral stabiel van zich eigen.
- Lage start, vlieg en landing snelheid.
- Crash bestendig/stevige constructie en makkelijk te repareren.

Over het algemeen zijn dit modellen met de vleugels hoog op de romp geplaatst. De zogenaamde boven/hoogdekkers. Deze modellen voldoen ook meestal aan de bovengenoemde punten. Het vleugelprofiel is asymmetrisch wat wil zeggen nagenoeg plat van onder. Hierdoor heeft het model veel lift waardoor het langzaam kan vliegen en heeft goede vliegeigenschappen.

Enkele modellen die hier aan voldoen zijn de Kyosho Calmato, Graupner Taxi, Robbe Charter Sig LT-40 Kadet, Sig LT25, Multiplex Mentor, Easy Cub, Mini Mag, Easystar (of enkele kopieën/klonen daarvan)
De Charter, LT-40, LT-25 en Taxi zijn nog de ouderwetse bouwdozen en de rest zijn schuim modellen of kant en klare modellen waar alleen nog de besturing en aandrijving moet worden ingebouwd.

De meeste van deze modellen zijn 3 kanaals bestuurd. Dat wil zeggen. Het regelen van het motor toerental. Een richtingsroer/rudder om links en rechts te kunnen sturen en een hoogteroer/elevator om omhoog of omlaag te sturen. Enkele modellen hebben ook nog rolroeren/ailerons. Dit zijn de roeren aan de vleugel die er voor zorgt dat je model over de lengteas kan rollen.

Nou zijn er ook enkele schaalmodellen die hier op lijken zoals de Piper Cub, Decathlon, Cessna etc. Echter zijn dit toch geen beginners toestellen. Dit komt vaak door de wat korte rompjes en kleine staartvlakken. Het zijn wel goede opvolgers. De kleinere parkflyer versies voldoen vaak nog wel. Deze zijn mee semi-schaal en hebben vaak veel meer V-stelling in de vleugel.

Warbirds (P51, Spitfire, Messerschmitt etc), (EDF) jets (F15, SU27 , kunstvlucht (Extra 300, Edge 540 etc.) en overige schaalmodellen zijn echt een NO NO om mee te beginnen. Hier beleef je als beginner geen tot weinig plezier aan. Dus begin daar gewoon niet mee. Ze vliegen niet moeilijk maar vereisen gewoon een goede basis.

Je kan natuurlijk ook zelf een modelletje bouwen van het zogenaamde depron. Dit zijn vaak kleinere schuim modellen die door het lage gewicht weinig schade hebben bij een crash. Een nadeel is dat wind hierop een grote invloed heeft dus kan je alleen vliegen met nagenoeg wind stil weer.

Enkele voorbeelden zijn de Tiger Moth, Citabria & Bluebaby hier op het forum) De Tigermoth is wel wat lastiger te bouwen en meer gevoelig voor schade. In geval van de lichte zelfbouw schuimpjes wordt meestal niet zo moeilijk gedaan. Je kan het jezelf makkelijk of moeilijk maken. Je leert er goed van vallen en opstaan en de schade en onkosten blijven erg beperkt.


Type aandrijving
In het begin moet er een keuze gemaakt worden welk type aandrijving men wil gaan gebruiken voor het model. Dit is echt een persoonlijke keuze.
Alle manieren van aandrijven hebben hun voor- en nadelen wat de keuze soms lastig kan maken. Het is geen definitieve keuze die je moet maken maar in het begin is er een groot verschil in de spullen die je moet aanschaffen.

Om het simpel te houden hebben beginners de keuze uit twee soorten aandrijvingen.
De eerste is aandrijving door een elektromotor die gevoed wordt door een accu met daartussen een toerentalregelaar.
En de tweede is een brandstof motor. In geval van een beginner is dit vrijwel altijd een motor dat methanol gebruikt als brandstof.
De brandstof is een mengsel van ongeveer 80% methanol 15% olie en eventueel 5% nitromethaan.


brandstof
Beginners modellen worden meestal voorzien van een 4cc tot circa 10cc motoren. Afhankelijk van het formaat en gewicht van het toestel. Een charter vliegt bijvoorbeeld al met een 4cc maar wil je wat extra vermogen hebben kan een 6,5cc motor ook. Te grote motoren op een te klein model of een model dat daar niet op berekend is gaan problemen veroorzaken. In het minst erge geval rare vliegeigenschappen en in het ergste geval een vliegtuig dat bezwijkt door het hoge stressniveau op de constructies.
Op iedere motor zijn diverse propellers mogelijk. Dit wordt door de fabrikant aangegeven. Bv. een 4cc draait meestal goed op een 9x5 en op een 6,5cc op een 10x6. Om geluid te reduceren wordt er vaak een maatje meer genomen om het toerental te verlagen. De benodigde brandstof wordt in een tankje gedaan dat vlak achter de motor ligt. Meer over het inbouwen van de tank kan je lezen bij "Handige weetjes en bouw tips.


elektro
Tegenwoordig is de keuze om een model elektrisch aan te drijven gigantisch en zien vele door de bomen het bos niet meer. Zo heb je keuze uit borstelmotoren of borstelloze motoren. Borstelmotoren zijn sterk verouderd en daar wordt dus niet verder op in gegaan. Borstelloze motoren zijn weer op te delen in binnenlopers/Inrunners en buitenlopers/Outrunners. Bij binnenlopers staat de behuizing/buitenkant volledig stil en zitten er aan de binnenkant spoelen tegen de behuizing met in het midden een magneet die gekoppeld is aan de aandrijfas. Deze motoren zijn vaak goede vervangers voor de oudere borstelmotoren omdat ze dezelfde montage wijze hebben. Vaak worden ze ook gebruikt voor aandrijvingen met vertragingen.

Bij buitenlopers draait de buitenkant met daarin de magneten en staat de stator met de spoelen stil. Deze motoren hebben een hoog koppel en zijn licht van constructie. Hierdoor zeer geschikt om een grote propeller direct aan te drijven. Omdat er geen mechanische verbindingen zijn op de kogellagers na zijn zowel de binnen als buitenloper behoorlijk slijtvast. Geen slijtage van de collector en borstels zoals bij de borstelmotoren. Hierdoor is het rendement ook een stuk hoger.

De toerentallen van deze motoren worden uitgedrukt in kv. Dat staat voor toeren per ingaande Volt spanning. Bv een motor met 1500kv draait dus onbelast 1500 toeren per minuut als je 1 Volt aanbiedt. Borstelloze motoren zijn er in veel uitvoeringen en toerentallen te krijgen. Iedere motor heeft zijn eigen gebruikers gebied. En ieder model heeft zijn eigen type aandrijving. Dit is te uitgebreid om volledig op in te gaan. Onder aan deze post staat een link hoe je een setup kunt bepalen.


regelaar
Een borstelloze/brushless motor kan je alleen aansturen met een borstelloze regelaar/Brushless ESC (Electronic Speed Controller). Deze regelaar heeft 2 voeding draden rood en zwart die aan de accu zijde komen, een klein stekkertje met 3 draden dat de ontvanger in gaat en 3 uitgaande draden met willekeurige kleuren.

Het kleine stekkertje is voorzien van 1 draad (signaal meestal oranje/geel of wit) hier stuurt de ontvanger de regelaar mee aan. En een rode en zwarte draad. Deze geeft de ontvanger de benodigde 5á 6Volt voeding. Als de regelaar tenminste is voorzien van BEC (Battery Eleminating Circuit)

Hoe de drie uitgaande draden van de regelaar op de motor worden aangesloten maakt niet uit. Dit bepaald wel de draairichting. Indien de motor verkeerd om draait moeten 2 van de 3 draden omgewisseld worden. Welke twee draden doet er niet toe. (wel de motorzijde, NOOIT de accu draden omwisselen, dit geeft onherstelbare schade aan de regelaar en eventueel de overige aangesloten elektronica)
De overige instellingen zijn verschillend met regelaar of per aangesloten motor. Lees daarvoor de handleiding.


accu's
De meeste gebruikte aandrijf accu's zijn op dit moment Lipo accu's (Lithium Polymer) Deze accu's zijn licht en hebben een hoge cel spanning en voor het gewicht een hoge capaciteit (mAh) Deze accu's moet je wel zorgvuldig zijn in het gebruik om een lange levensduur te garanderen en mogelijk brandgevaar uit te sluiten. Lees in de link FAQ "laden van accu's" meer over het gebruik en laden van lipo accu's.
De eigenschappen van de lipo wordt weergegeven in C's Het grootste getal heeft te maken met de maximale ontlaadstroom en het laagste C getal heeft te maken met het laden.

Bij voorbeeld een 3 cellen lipo accu van 2000mAh met daarop 20C/30C en 3C . Deze accu is dan nominaal 3x3,7V=11,1 (volledig geladen 3x4,2V=12,6V) en mag ontladen worden met 20C =20x de accu capaciteit. Dus 2000mah= 2Ah = 2x20 = 40A continue 2x30=60Ampére kortstondig bv 10 seconden. Het lage getal is de maximale laadstroom die toegepast mag worden. In dit geval 2Ahx3A = 6Ampére. De accu wordt dan in ongeveer 1/3 uur geladen = 20 minuten
Veel lipo's mogen maar met 1C geladen worden maar momenteel worden lipo's steeds verder door ontwikkeld en lopen de laad stromen al op tot maximaal 10C
LAAD LIPO'S NOOIT SNELLER DAN IS TOEGESTAAN EN OVERLAAD ZE OOK NOOIT!!!

Lipo's hebben ook nog een klein stekkertje aan de accu. Dit is de balanceerstekker. Deze wordt tijdens het laden ook aan de lader aangesloten. Zo kan de lader de spanning van ieder afzonderlijke cel uitlezen zodat aan het einde van de laadcyclus iedere cel precies 4,2Volt is.
Zou je zonder balanceer stekker laden dan zou bijvoorbeeld bij een 3 cellen lipo cel 1= 4 volt zijn cel2= 4,4 en cel3= 4,2 Volt. Totaal komt je dan wel op 12,6Volt maar de 2e cel wordt met 0,2Volt overladen en cel 1 zit eigenlijk nog niet vol.

Bij brandstof modellen en de grotere elektro modellen worden voorzien van een losse ontvanger accu. Dit is vaak een 4 cellen NiMh (Nikkel Metaal Hydride) accu. Bij elektro modellen heeft de regelaar dan geen BEC of wordt deze niet aangesloten op de regelaar (rode draad los halen)
Tegenwoordig worden er ook vaak 2 of 3 cellen lipo accu's gebruikt die met wat elektronica een gestabiliseerde uitgaande spanning leveren van 5 á 6 Volt.
De ontvanger accu is een vitaal onderdeel in het systeem. Zorg er dus voor dat deze goed geladen worden en vaak gecontroleerd of ze nog goed presteren. Valt deze accu uit is het gedaan met je model maar breng je ook de omgeving in gevaar.


Benodigde elektronica
Om te vliegen met Radio bestuurde vliegtuigen heb je natuurlijk een besturing nodig.
Deze besturing bestaat uit de zender, een ontvanger en 3 of meer servo's en in geval van een elektro vliegtuig een regelaar zoals al eerder beschreven is.


De zender
Hierbij is het beter eerst contact op te nemen met onze. Er bestaan verschillende vlieg modes en bij veel clubs wordt er gevlogen met een andere mode. Deze mode houdt in welke bezetting van functies er zijn op de stuurknuppels/sticks. Vlieg jij op een andere mode dan kan niemand jou meer helpen. Dus vraag daar waar hun eventueel mee kunnen lessen.
Probeer vooral aan de leerling kabel te kunnen, wat in deze tijden goed mogelijk is.
Aan de leerling kabel wil zeggen dat je instructeur vliegt, en je de controle van je vliegtuig kan overdragen tijdens de vlucht. Hierdoor kan je instructeur dus snel ingrijpen bij fouten e.d.
Dit voorkomt potentieel een aantal crashes, en zorgt voor meer vliegtijd i.p.v. repareren of zelfs opgave van de hobby.

Veel starters komen aan met andere merken zenders, of zenders die niet aan een leerling kabel kunnen. Wat problemen oplevert, of extra kosten, of beide dus.
Dus denk vooral bij zenders na of een budget zender wel interessant is, als ie jaren op de zolder ligt, of meteen weer de verkoop in kan, ben je er weinig mee opgeschoten. Het zendbereik laat bij goedkopere zenders ook wel eens te wensen over, dus spaar liever even door voor een goede zender dan direct een goedkope zender te halen.

Vaak is het alleen mogelijk om gelijke merken met een leerling kabel te koppelen. Wordt er bij een club veel gevlogen met Graupner of wordt daar les mee gegeven is het verstandig om ook een Graupner zender te kopen. Bijvoorbeeld een Mx-12 of Mx16.
De meest gebruike merken zijn Graupner, Futaba, Spectrum en Multiplex. Ze zijn allemaal goed, dit is dus een persoonlijke voorkeur.

Ook is er keuze uit verschillende uitzend banden. De meest gebruikte zijn 40MHz, 35MHz en 2.4GHz. De 40 MHz mag gebruikt worden in alle vormen van RC modelbouw en wordt om mee te gaan vliegen niet aan geraden door een grote kans op storing omdat een persoon in de nabije omgeving jou kan storen als hij ook toevallig op hetzelfde kanaal bezig is.
De 35Mhz is officieel alleen toegestaan voor modelvliegtuigen. Dit systeem heeft zich door de jaren heen goed bewezen. De kwaliteit hangt onder meer af van het zendvermogen, de gebruikte ontvanger en hoe de ontvanger is ingebouwd. Vooral dit laatste is van belang. Dit wordt later nog besproken.

Als je op 35MHz gaat vliegen heb je een zogenaamd kanaal. Dit is een frequentie in de 35Mhz band. Bijvoorbeeld kanaal 65 = 35.040Mhz. In de zender zit dan zit kanaal (Tx) en in de ontvanger ook (Rx). Zo kan de zender met de ontvanger communiceren. Op het moment dat er meerdere modelvliegers naast elkaar actief zijn moeten zij allemaal op een andere frequentie vliegen. Twee gelijke frequenties storen elkaar zo erg dat je model onbestuurbaar wordt.

Sinds enkele jaren zijn er ook zender sets die op 2.4GHz uitzenden. Dit systeem maakt niet meer gebruik van de boven genoemde vaste kanalen maar zoekt op het moment van aanzetten een vrij kanaal op of springt om de zoveel tijd over naar een ander kanaal zonder dat je dit merkt.
Het voordeel hiervan is dat je dus nooit iemand kunt storen. Kans op storingen van buitenaf of door de gebruikte elektronica in je model zijn ook een stuk kleiner.
Op de veel kortere zender en ontvanger antenne na en het ontbreken van een vast kanaal is er geen verschil met vliegen op de 35MHz band.
Het is dus je eigen keuze. 35MHz zenders worden momenteel veel aangeboden omdat veel mensen overstappen naar 2.4GHz. Zo kan je dus goedkoop aan een zender komen. of je begint gelijk met een nieuw systeem op 2.4GHz.

Meer informatie over het kiezen van een zender is te vinden in de topic "Een zender kiezen".


De ontvanger
De ontvanger in een modelvliegtuig is een belangrijk onderdeel. De eigenschappen van de ontvanger worden niet alleen bepaald door het merk en de kwaliteit maar vooral de manier van inbouwen. Er zijn verschillende soorten ontvangers in de 35MHz band. De PPM en (s)PCM. De eerste is een goede ontvanger die indien goed ingebouwd meestal wel voldoet. Deze ontvangers hebben geen Failsafe functie (= dat de servo's in een bepaalde stand komen te staan bij uitval van signaal) Storingen van buitenaf zijn te herkennen aan tikken (sneller korte uitslagen op de servo's). Door deze storingen kan het bereik ook minder betrouwbaar worden.
(s)PCM ontvangers filteren storingen van buitenaf. Op het moment dat er een storing signaal binnenkomt stuurt de ontvanger deze signalen niet door naar de servo's Eigenlijk stuurt je model een fractie van een seconde niet meer maar dit is minder erg dan wanneer je roeren op lage hoogte de hoek in schieten.
Bij volledig uitvallen van het signaal kan er in de zender een bepaalde servo stand in geprogrammeerd worden. Bijvoorbeeld gas op stationair en een flauwe bocht.

Ontvangers zijn te krijgen met een aantal beschikbare kanalen. Meestal vanaf 4 kanalen wat genoeg is voor de basis functies tot circa 9 kanalen.
Neem niet meer dan je nodig hebt of nodig denkt te gaan hebben op korte termijn. Des te meer kanalen des te duurder deze worden en vaak ook zwaarder.

Op de 35MHz band hebben de meeste ontvangers een antenne lengte van 100cm. Deze mag nooit ingekort worden!. Er zijn ook wat goedkopere ontvangers die vaak worden toegepast voor parkflyers die een kortere antenne hebben van 50 of 80cm.
In de ontvanger mogen vaak kristallen worden gebruikt van andere merken maar het werkt niet altijd. Bij PCM ontvangers is het wel merk gebonden (moet ook gelijk zijn aan het merk van de zender.. Let daar dus op. Bij twijfel altijd even vragen bij de modelbouw winkel.
PPM ontvangers mogen van elk willekeurig merk genomen worden. Er zijn wat enkele goedkope zender systemen waar niet niet op gaat maar bij merken zoals Graupner, Futaba en Multiplex mag een ander merk ontvanger genomen worden.
Op de 2.4GHz heeft ieder zijn eigen coderingen en werkt het alleen met hun eigen ontvanger. Bv Spectrum heeft dan ook een Spectrum ontvanger nodig. Of een kloon die geschikt is voor dit merk.


Servo's
Alle bewegende roervlakken op je model worden aangestuurd met servo's. Servo's zijn eigenlijk niet meer dan een klein elektro motortje met een grote reductiekast (tandwiel vertraging) en wat elektronica die het geheel aanstuurt.
De meeste servo's kunnen ongeveer 60 hoekgraden links en rechts bewegen. Ook zijn er nog zogenaamde retract servo's die een slag van 180graden kunnen maken.
Hoe weet je nou welke servo geschikt is voor je model?
Dit is een lastige keuze maar door enkele belangrijke factoren in acht te nemen en eventueel zoekt naar gelijke voorbeeld modellen lukt dit meestal wel.

Belangrijke punten om op te letten zijn:
- Gewicht, je wilt niet een grotere/zwaardere servo nemen dan nodig is.
- Afmetingen. Wat kan je kwijt in je model. bv een dunne vleugel of smal rompje is beperkt qua afmetingen.
- Stelkracht. Hoeveel kracht in kg/cm of N/cm kan de servo leveren. Heb je grote roeren of een snel model moet je een sterkere servo hebben.
- Snelheid van de servo. Hoe snel doet de servo er over om 45 of 60 hoekgraden te draaien. Voor bijvoorbeeld 3d/kunstvlucht wil je snelle servo's hebben. Bv 10ms voor 60 graden.
- Nauwkeurigheid. Komt de servo altijd precies terug in de middenstand of wijkt dit soms iets af. En heeft de servo geen speling.
- Betrouwbaarheid. Zijn de servo's goed of minder goed. Vaak is je budget hier een keuze.
- En eventueel analoog of digitaal.
Voor kleine beginners modellen wordt er meestal allen gekeken naar gewicht/afmetingen en de benodigde stelkracht.
Een Easystar of soort gelijk model is een servo van 10 tot 20 gram en een stelkracht van 1,5 tot 2,5kg meestal wel voldoende. In de handleiding wordt vaak wel al aangegeven welk type servo vereist is.

Digitale servo's zijn vaak sneller en nauwkeuriger en hebben over het gehele bereik een gelijk stelkracht waar een analoge alleen in de maximale hoek zijn volledige kracht heeft. Het nadeel van digitale servo's is dat ze door hun manier van werken veel meer stroom trekken t.o.v. een gelijke analoge servo.
Voor een beginners model is een analoge servo voldoende.


Laders
Het goed laden van accu's is een belangrijke zaak. Er zijn simpele universele laders te koop waar je een accu mee op kunt laden en meestal doen deze ook wat ze moeten doen. Alleen zit er ook een maar aan. Omdat je niet weet wat er gebeurd met de accu kan het een keer gebeuren dat bijvoorbeeld een NiMh ontvanger accu wel lang geladen is maar dat hij werkelijk nog bijna leeg is. Dus dan ga je met je model vliegen en na een paar minuten valt de besturing uit en verlies je het toestel.
Het is dus beter om een goede computer lader te kopen. Deze zijn er tegenwoordig al voor enkele tientjes te krijgen en laden vaak alle soorten accu's.
Hierop is de eind spanning te zien, je geladen capaciteit en heeft vaak ook een ontlaad functie. Zo kan je testen of de accu nog zijn capaciteit en gemiddelde spanning heeft die ook is opgegeven.
Bezuinig dus niet op de lader want dat kan je soms nog duur komen te staan.
Enkele goede laders zijn de Graupner Ultramat, Simprop Intelli Bi-power, of van Hyperion. De goedkopere Chinese Turnigy ladertjes voldoen ook ruimschoots.

Belangrijke zaken om op te letten bij het aanschaffen van een lader zijn: Welk type accu's wil je laden. Lipo, NiMh, Pb, Li-ion etc, de totale spanning. Bv 3 cellen lipo van 11,1 of 6 cellen lipo van 22,2V. De maximale laadstroom in Ampère en maximale uitgaande vermogen in Watt.
Bijvoorbeeld een lader van 50Watt kan totaal maar 50W uitgaand vermogen aan. Dit is spanning (in Volt) x stroom (in Ampère).
Stel je hebt een 4 cellen lipo van 16,8Volt eind spanning. Dan kan je 50/16,8= maximaal 3 Ampère laden. In het begin is de accu spanning nog lager en zal hij beginnen met 14,8Volt = 50W/14,8V=3,4Ampère. Ook al kan de lader bijvoorbeeld 5Ampère laden, kan hij toch niet hoger dan de stroom van 3,4A omdat het vermogen beperkt is. Wil je grote accu's snel laden moet dan moet je kijken naar een lader met een hoger uitgaand vermogen.


Handige weetjes en bouwtips.

Inbouwen van de ontvanger
Zoals boven al beschreven is een ontvanger gevoelig voor storingen wat de ontvanger betrouwbaarheid dus behoorlijk kan beïnvloeden.
Om zoveel mogelijk storing te voorkomen moet de ontvanger goed ingebouwd worden.
- Een ontvanger is gevoelig voor rammelen van metaal op metaal. Een vaak voorkomend probleem is een metalen kwilklink op de metalengasgevel van een brandstof motor. Dit rammelen geeft knakpulsen en uit zich in willekeurige bewegingen van de roeren. Dit is te voorkomen door een nylon kwiklinkje te gebruiken.
- De ontvanger moet ook trillingsvrij worden gemonteerd. Dus bijvoorbeeld in wat schuim gerold. Er is ook speciaal (antistatisch schuim) te krijgen.
- Leg de ontvanger zover mogelijk van de overige elektronica en bedrading af.
Stromen die lopen door de servodraden of in geval van een elektro aandrijving de regelaar en motor draden geven vaak storing.
- De antenne moet ook zo ver mogelijk van de elektronica af liggen en probeer parallel lopen met andere bedrading te voorkomen. Ga ook niet onder de servo's door. Onder aan de servo's zit de elektronica en het motortje wat storing kan geven.
- Leg geen knopen in de antenne. Dit kan het bereik aanzienlijk verkorten. Maak ook geen scherpe knikken zodat de antenne kan breken.
- Kort de antenne nooit in
- Probeer de antenne zo snel mogelijk buiten je model te krijgen door bv. een gaatje in de romp. En dan de antenne onder de romp door monteren of naar een hoek van het stabilo of kielvlak.

2.4GHz ontvangers zijn veel minder gevoelig voor storingen veroorzaakt door elektronica maar toch is het beter om je aan de bovenstaande regels te houden. De antenne van een 2.4GHz ontvanger is altijd zo'n 3cm lang. Als deze langer is zijn dit alleen verlengkabeltjes (Coax) om zo de antenne buiten de romp te kunnen monteren. Bij houten modellen mag de antenne in de romp blijven liggen. Koolstof rompjes schermen het signaal af en moet de antenne wel buiten de romp gemonteerd worden.


Inbouwen van de brandstoftank
De brandstofslang moet vanaf de tank naar de carburateur in een zo recht mogelijke lijn lopen. Een tank hoger of lager leggen dan de carburateur geeft vaak problemen met de motor loop.
De motor wordt bij voorkeur rechtop gemonteerd (cilinder naar boven) Zo is de motor makkelijk te starten en loop je de minste kans op beschadigingen door neus landingen. In de tank zit een zogenaamde Clunck. Dit is een slangetje met een buisje en aan het einde een gewichtje of filter. Deze ligt tot achter in de tank en kan vrij rond draaien als het vliegtuig rolt Hierdoor krijgt de motor altijd brandstof.

Wat dan als je recht naar beneden vliegt? Ja dan zou je zeggen dat hij geen brandstof meer aanzuigt want dat ligt dan voor in de tank en de aanzuig slang ligt boven in de tank. Echter is dit niet het geval. Je zal vast wel eens een emmer met water hebben rond gedraaid. Het water blijft dan gewoon in emmer zitten. Zo is het ook met een snel dalend vliegtuig. De brandstof blijft gewoon achter in de tank zitten.
Lucht belletjes in de brandstof veroorzaken wel problemen. door het trillen van de motor kan de brandstof behoorlijk gaan schuimen. Als je een filterclunck in de tank doet is dit probleem verholpen. De tank goed trillingsvrij monteren door hem in schuim te plaatsen lost dit ook al grotendeels op.


Inbouwen van een ontvanger/regelaar schakelaar
Om je ontvanger uit te kunnen schakelen (of in sommige gevallen de motor regelaar) wordt er een schakelaar op je model ingebouwd.
Bij brandstof modellen moet de schakelaar altijd aan de zijde komen waar de uitlaat niet zit. Dit is nodig zodat er geen olieresten in de schakelaar kunnen komen waardoor naar enige tijd de schakelaar defect kan raken.
De meningen over de richting van de schakelaar in te bouwen verschilt. Vaak wordt naar voren als AAN gehouden. Dit wordt gedaan zodat wanneer je het model opgooit niet per ongeluk de schakelaar naar voren drukt.
Vocht in de schakelaar is ook slecht dus zorg dat je bij het schoonmaken van je model geen schoonmaakmiddel of water in de schakelaar laat lopen.


Bedrading in je model
Zorg er altijd voor dat je bedrading in je model netjes wordt ingebouwd. Je model wordt vaak blootgesteld aan trillingen. Bij brandstof erger tot matig bij elektro.
Langdurig schuren en rammelen van de bedrading kan de isolatie beschadigen en zo kortsluiting of een kabelbreuk veroorzaken waardoor er een functie uitvalt of in het ergste geval alles uitvalt.
Probeer dus je bedrading vast te leggen in wat schuim en vermijdt scherpe randen of bochten om zo de kabels heel te houden.


Brushless motor setup in het kort.
Er zijn enkele basis regels/vuistregels betreft het kiezen van de juiste motor setup.

De eerste is het benodigde vermogen per model per kilogram vlieggewicht.

Zwever vanaf 100W/kg
Trainer vanaf 150W/kg
Sport vanaf 200W/kg
Aerobatic vanaf 300W/kg (je hebt ongeveer 300Watt ingaand vermogen nodig om 1Kg trekkracht te produceren)
3D vanaf 400W/kg. (meer trekkracht dan het model weegt dus oneindig verticaal)

Deze regel geldt alleen voor normale modellen met een normale propeller. Dus geen speed modellen of EDF jets.

De 2e vuistregel is dat een motor veilig zo een 3Watt per gram motor kan leveren. Soms ook wel meer maar dit is een veilige keuze.

De 3e vuistregel is motor ongeveer 10% van het vlieggewicht en de accu circa 20% van het vlieggewicht

Voorbeeld.
Je hebt een trainer model dat 1,5kg zou moeten gaan wegen.
Dan is 10% daarvan 150gram voor de motor en 300gram voor de accu.

Of 150W per kilo is dus 225Watt benodigd vermogen.
Als de motor 3Watt per gram motor kan leveren is dit 225/3= maar 75 gram. Hier is dus een klein conflict. Het is gewoon zo dat borstelloze motoren erg sterk zijn en je soms maar een iets grotere motor moet monteren dan nodig. Dit wordt dan vaak gedaan om je zwaartepunt goed te krijgen.
Vaak ga je dan ook al snel boven de benodigde 150Watt uit. Wat niet zo erg is. Beetje vermogen over is ook fijn.

Stel je neemt een motor van 100 gram en die levert 250Watt met de juiste propeller en je wilt op een 3s lipo gaan vliegen.
Dan heb je ongeveer 11V spanning belast.
250Watt / 11V = 22,7Ampère stroom bij vollast.
De regelaar moet altijd iets over gecalculeerd zijn dus neem in dit geval minimaal een 30A regelaar.

Je gekozen accu is bijvoorbeeld een 3s3000 lipo. Je vliegt vol gas dan 3Ah/22,7Ax60sec = á 8 minuten. Op deel last zal dit dan al snel 15 minuten worden.

Het kiezen van een propeller is een lastige zaak. Vaak geeft de fabrikant dit wel op of zijn er al mensen die dit getest hebben. Bij twijfel altijd klein beginnen en de stroom meten of voelen of je motor, regelaar en accu niet heel warm worden.

Voor een trainer model moet je ongeveer een toerental van 7000 tot 10.000 aan de propellor hebben.
bij een easy star achtig model ligt dit iets anders omdat je geen grote propellor kwijt kunt. Dan voer je dus een toerental in bij een prop-calculator tot je de trekkracht hebt dit jij wilt hebben. Bv 15.000rpm met een 6x4 APC-e propellor. (= 430gram trek/stuwkracht)
Simpele regel om er een beetje naar toe te reken voor je motor.
Zeg je wilt 8500rpm aan de prop want je hebt in een "Prop calculator" jouw maximaal toepasbare diameter propellor en geschatte spoed bv 11x6 ingesteld en blijkt dat je de gewenste trekkracht en snelheid haalt bij circa 8500rpm en gaat op 3s lipo vliegen á 11volt belast
Het kv toerental van de motor zakt belast iets in en dus moet je een soort van rendement mee rekenen. In dit geval een geschat verlies aan toeren van 15% dus 85% rendement. Je moet dus zo'n 15 % bij het toerental optellen om op een bruikbaar kv getal te komen.

8500rpm/11Volt + 15% = 888kv dus ongeveer 850 á 900kv.

Bron: modelbouwforum

[frahati]

Hallo Allemaal,

petje af voor een zo uitgebreide inleiding voor beginnende modelvliegers.

Groet Frans.

[Zaktindegeute]

Wel twee petten af voor J.J.

Ga zo door mijn zoon...

@all: hou er rekening mee dat de reactie die er bij komen in een later stadium verwijderd worden, en dat dat dit topic alleen in overleg indien gewenst veranderd / cq aangepast kan worden.

Het uitgangspunt van dit draadje is dat het voor een beginnend vlieger duidelijk en overzichtelijk word en blijft !

[luppie]

Suggesties kun je rustig hier neer zetten en deze zullen dan door ons toegevoegd worden aan de bestaande tekst.